ျမန္မာ႔ေဆးဖက္ဝင္ ေပြးကိုင္းပင္
Item Name --------- Indian Senna (ေပြးကိုင္းပင္)
Category ------------ Raw Material
Botany Term -------- Cassia angustifolia Vahl
Species Family ----- Caesalpiniaceae
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း (အပူပိုင္း) ေဒသမ်ား တြင္ စိုက္ပ်ိဳး ေပါက္ေရာက္ ႏိုင္သည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ မိုးေရခ်ိန္ ၄၀ လက္မ ထက္ မပိုသည့္ အပူခ်ိန္ ၅၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ မွ ၁၀၅ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ ႐ွိ ေဒသ မ်ားတြင္ ျဖစ္ထြန္းသည္ မ်ိဳးေစ့ ကို တိုက္႐ိုက္ ခ် စိုက္သည္။ တစ္ပင္ ႏွင့္ တစ္ပင္ ၂ ေပ ကြာ ေလးကြက္ၾကား စိုက္ပ်ိဳး ရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စုိက္ပ်ိဳးရာ၌ လြယ္ကူေစရန္ ထြန္သြား ကို ၃ ေပ ျခားၿပီး ေလးကြက္က်ား ေၾကာင္းဆြဲ၍ ၄င္းတို႕ ဆံုေသာ ေနရာ မ်ားတြင္ မ်ိဳးေစ့ ၃ ေစ့ မွ ၅ ေစ့ အထိ ထည့္ၿပီး ၾကမ္းတံုးျဖင့္ ေျမညွိ ေပးရ၏။ ေပြးကုိင္း သည္ စုိက္ၿပီးေနာက္ ၂ လ အတြင္း အပင္ေပါက္ ကေလးမ်ား အား အျခား ေပါင္းပင္ မ်ားက အလြယ္တကူ ဖံုုးလႊမ္း သြားႏိုင္ သျဖင့္ ေပါင္း႐ွင္း ေပး ရသည္။စိုက္ၿပီး ၃-၄ လ အၾကာတြင္ အ႐ြက္ မ်ားကို စတင္ ဆြတ္ခူး ႏုိင္သည္။ ဆြတ္ခူး ေသာ အခါ အပင္၏ ေအာက္ေျခ ပိုင္းမွ အ႐ြက္ မ်ားကို စတင္ ဆြတ္ခူး ရပါသည္။ တစ္ႀကိမ္ ခူးၿပီး ေနာက္ ၇ ရက္မွ ၁၅ ရက္ ျခားတြင္ တစ္ႀကိမ္ ထပ္မံ ဆြတ္ခူး ႏိုင္သည္။ ေပြးကုိင္း ႐ြက္မ်ားအား ေဆး အက်ိဳး အာနိသင္ မေလ်ာ့ေပါ့ ေစရန္ အတြက္ အရိပ္ ေအာက္တြင္ အေျခာက္ လွန္းရန္ လုိပါသည္။ ေနပူ႐ွိန္ ေကာင္းပါက ၃ ရက္ အတြင္း ေျခာက္ႏုိင္ ပါသည္။ မေျခာက္လြန္း မစိုလြန္းေသာ ေပြးကုိင္း ႐ြက္မ်ား ရ႐ွိ ႏုိင္ရန္ အတြက္ အထူး ဂ႐ုျပဳ ထိန္းသိမ္း ရမည္။၈။အ႐ြက္ ကို သာမက အ႐ြက္၏ အ႐ိုး၊ အျမစ္ ႏွင့္ အသီးခြံ မ်ားကို လည္း ေဆးေဖာ္စပ္ ရာ၌ အသံုးျပဳ ႏိုင္သည္။
♥ အပင္
အကိုင္း အခက္ မ်ား ေသာ ပင္ငယ္ ခ်ံဳပင္ေပ်ာ့မ်ဳိးျဖစ္သည္။အျမင့္ ၃ ေပ ခန္႕ ႐ွိ၍ ႏွစ္႐ွည္ခံ ပင္ျဖစ္သည္။ ငွက္ေမြးရြက္ေပါင္းျဖစ္၍ ရြက္ၿမြာေလးမ်ား သံုးစံုမွ ခုနစ္စံု အထိရွိသည္။ ရြက္ၿမြာမ်ားသည္ ရွည္ေမ်ာေမ်ာျဖစ္၍ ရြက္ထိပ္ဝိုင္းသည္။
♥ အရြက္
႐ြက္ေပါင္း ျဖစ္ၿပီး ႐ြက္လႊဲ ထြက္သည္။႐ြက္ျမႊာ မ်ား ငွက္ေတာင္ ပံုသဏၭာန္ ႐ွိ၍ အရင္း သြယ္ၿပီး ထိပ္ခၽြန္သည္။ မ်က္ႏွာခ်င္း ဆုိင္ထြက္၍ ၅ စံုမွ ၈ စံုထိ ပါ႐ွိ၏။ ႐ြက္ျပား ေခ်ာ၍ စိမ္းမႈိုင္းေသာ အေရာင္ ႐ွိၿပီး ႐ြက္နား ညီသည္။
♥ အပြင့္
ထိပ္ထြက္ သို႔မဟုတ္ ၾကားထြက္ပန္းခိုင္ျဖစ္၍ အဝါေရာင္ အပြင့္မ်ားပြင့္သည္။ ၀ါဆို ၀ါေခါင္လ တြင္ ပြင့္သည္။
♥ အသီး
သီးေတာင့္႐ွည္ ျဖစ္သည္။ျပား၍ အနည္းငယ္ ေကြးၿပီး ေခ်ာေမြ႕သည္။အသီးသည္ ျပားခ်ပ္၍ အက္ကဲြြ သီးေတာင့္ ျဖစ္သည္။ ခ်ိဳေသာ အရသာ ႐ွိေသာ္လည္း ေအာ့အန္တတ္၏။ သီတင္းကၽြတ္ မွ နတ္ေတာ္လ အတြင္း သီးသည္။
► အသံုး၀င္ပံု
အ႐ြက္
♥ အာနိသင္
ျမန္မာ ေဆးက်မ္း မ်ားအလို အရ ေပြးကုိင္း သည္ ခ်ဳပ္ျခင္း ကုိ ကင္းေ၀း ေစတတ္ ၏။ ဆာေလာင္ျခင္း ကုိ ျဖစ္ေစ၏။ အသက္ ႐ွဴရာ၌ အနံ႕ မေကာင္း ျခင္းကို ေပ်ာက္ေစ၏။
► အရြက္အသံုးျပဳပံု
၁။ ေပြးကိုင္း အ႐ြက္ကို ၀မ္းဗုိက္ ေအာင့္ျခင္း၊ အသည္း ေရာဂါ၊ ဖ်ဥ္းေရာဂါ၊ သည္းေျခ ခ်ဥ္ျပန္၊ အစာမေၾက၊ ႏူနာ၊ သလိပ္ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ျမင္းဖု အစိုနာ၊ ဒူလာ၊ အဆစ္ အမ်က္ ကိုက္ခဲ ေသာ ေရာဂါမ်ား ကုသရာ၌ သံုးသည္။
၂။ေပြးကိုင္း ကုိ ခ်င္းေျခာက္ေရ ႏွင့္ ေသာက္ေသာ္ အစာ မေၾက ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၃။ဆီးျဖဴသီး ေရႏွင့္ ေသာက္ေသာ္ ႏူနာ၊ ေရဖ်ဥ္း ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၄။ႀကိတ္မွန္႐ြက္ ေရႏွင့္ ေသာက္ေသာ္ ဆံပင္ နက္၏။
၅။ေပြးကိုင္း ကို ၀မ္းသက္ေဆး အျဖစ္ အထူး ေဖာ္စပ္ အသံုးျပဳ၏။ အေညာင္းပူ ၊ ဆီးပူ၊ ေျခပူ၊ အခိုးပူ ႏွင့္ အပုပ္ အခိုး တုိ႕ကို ႏွိမ္ရန္ ၀မ္းႏုတ္ေဆး အျဖစ္ သံုးလိုေသာ္ ႏို႕ လက္ဖက္ရည္ ပန္းကန္ တစ္လံုးတြင္ ေပြးကုိင္း ျပဳတ္ရည္ က်က် တစ္ဇြန္း သို႕မဟုတ္ လိုအပ္သလို အေျခအေန ၾကည့္ ေရာစပ္၍ ေသာက္ရ၏။
ျမန္မာ႔ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား
http://myanmarherbal.blogspot.com/2013/12/blog-post_9.html#more
