သတင္းစာမွာ စာမ်က္ႏွာအေနအထားအရ အနည္းငယ္သာေဖာ္ျပခံရပါတယ္။ ခု ကြ်န္မရဲ ့ေဆာင္းပါး အျပည့္အစံု နဲ ့ စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ားကို မွ်ေ၀ေပး လိုက္တယ္ေနာ္။ (ေစတနာမ်ားစြာျဖင့္..ေပါက္ေပါက္)
++++++++++++++++++++++++
** က်မၼာေရးအတြက္ လက္တကမ္းမွ ေဂၚရခါးသီးေလးမ်ား **
သခြားသီး၊ ေက်ာက္ဖရံုသီးတို ့ႏွင့္မ်ိဳးႏြယ္ဆင္တူေသာ ေဂၚရခါးသီးေလးမ်ားသည္ ရုကၡေဗဒသေဘာအရ အသီးအႏွံတစ္မ်ိဳးျဖစ္ ေသာ္လဲ၊ ၄င္းကိုဟင္းသီးအရြက္အျဖစ္သာအသံုးျပဳေလ့ရွိၾက၏။ ကမၻာသံုးသီးႏွံျဖစ္ေသာ ေဂၚရခါးသီးကို အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ chocho ဟုေခၚၾကျပီး၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္လူၾကိဳက္မ်ားေရပန္းစားလွ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာျပည္၏ ရွမ္းျပည္ ကဲ့သို ့ ေအးျမေသာေဒသမ်ားတြင္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးလိုိလိုေတြ ့ရတတ္ျပီး၊ စူကာသီး ဟုေခၚဆိုၾက၏။ သဘာ၀အေလ်ာက္ စိမ္း စိမ္းစိုစိုႏြယ္ပင္ႏွာေမာင္းမ်ားျဖင့္ ကပ္ေျမွာင္ေပါက္ေရာက္ေလ့ရွိၾကျပီး၊ အပင္ႏြယ္တက္ႏို္င္ေစရန္ စင္ခံ၍စိုုက္ပ်ိဳးေပးပါက ၾကီး ထြားႏႈန္းလွ်င္ျမန္ေစသည္။ အပင္မွ အျဖဴေရာင္အဖိုပြင့္ႏွင့္ အမပြင့္ေလးမ်ား တျပိဳင္နက္တည္းဖူးပြင့္ၾကျပီး၊ ပ်ား/ပိတုန္းေလးမ်ား က ၀တ္မႈန္ကူးေပးေလ့ရွိၾက၏။ ၀တ္မႈန္ကူးၿပီးေနာက္ ရက္ေပါင္း ၃၀အၾကာတြင္ ေဂၚရခါးသီးကို ခူးဆြတ္ႏိုင္ျပီး၊ ရာသီတစ္ရာသီ တြင္ အပင္တစ္ပင္တည္းမွ ေဂၚရခါးသီးအလံုးေပါင္း ၁၀၀ မွ ၁၅၀ အထိ အသီးသီးပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဂၚရခါးသီး၏ ပံုသ႑ာန္မွာ အရင္းပိုင္းတြင္လံုး၀န္း၍ အဖ်ားရႈးပါသည္။ သို ့ေသာ္တစ္ခါတစ္ရံတြင္ အသီးပံုသ႑ႊာန္ကို လက္ေ၀ွ ့ထိုးေသာ လက္အိတ္အစြပ္ပံုစံ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားသြားမရွိဘဲ ပါးစပ္ေစ့ထားေသာလူမ်က္ႏွာပံုစံမ်ားအျဖစ္္ ထူးျခားစြာေတြ ့ရတတ္သည္။ အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ အခ်ိဳ ့အသီးမ်ား၏ အေပၚယံအခြံတြင္ ထိုးထိုးေထာင္ေထာင္ဆူးခ်ြန္မ်ား ပါရွိၾက၏။ အတန္ငယ္ ၾကြတ္ဆတ္ေသာ အျဖဴေရာင္အသားမ်ား၏ အလယ္တြင္ ႏို ့ႏွစ္ ေရာင္အေစ့ပါရွိျပီး၊ ထိုအေစ့ကိုေတာ့စားေလ့မရွိပါ။
အရည္ရႊမ္းၿပီး အရသာခ်ဳိေသာေဂၚရခါးသီးကို ၾကက္ဥ/ဘဲဥျဖင့္ ေရာေမႊေၾကာ္ျခင္း၊ ႏွစ္သက္ရာ အသားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ေရာေၾကာ္ ျခင္း၊ ပုစြန္ေျခာက္ျဖင့္ေၾကာ္ခ်က္ခ်က္ျခင္း၊ အျခားဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ားျဖင့္ေရာကာ သက္သက္လြတ္အစိမ္းေၾကာ္ျခင္းး၊ ေရေႏြး ေျဖာ (သို ့မဟုတ္) ခပ္စိမ္းစိမ္းျပဳတ္ကာ ငပိရည္တို ့ျမွံဳ ့ျခင္္း၊ သီးစံုပဲကုလားဟင္း/ခ်ည္ရည္ဟင္းခ်က္ျခင္း၊ ဗူးသီးရွား ပါးေသာ ရာသီတြင္ ေဂၚရခါးသီးကို ဗူးသီးေၾကာ္ကဲ့သို ့ေၾကာ္စားျခင္း၊ ၾကက္သားျဖင့္ေရာေႏွာကာ ကာလသားခ်က္စားျခင္း၊ အသီးကို အစိမ္းလိုက္အသားမ်ားကိုျခစ္ယူ၍ သုပ္စားျခင္း စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္စားႏိုင္၏။ အသီးသာမက၊ အရြက္၊ ပင္စည္ အညြန္ ့ႏွင့္ အျမစ္တို ့ကိုပါ စားသံုးႏိုင္ပါသည္။ အစိမ္းေရာင္ရွိၿပီး လတ္ဆတ္ေသာ ေဂၚရခါးရြက္္အညြန္ ့(စူကာညြန္ ့)သည္ ကန္စြန္း၊ ဟင္းႏု နယ္၊ ပဲညြန္ ့တို ့ထက္ အရသာပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာေၾကာင့္၊ မီးဖိုေခ်ာင္သံုးေစ်းကြက္ထဲတြင္ ေဂၚရခါးညြန္ ့က အသီးထက္ ေစ်းပို ေကာင္းပါသည္။
ေဂၚရခါးသီးႏွင့္က်န္းမာေရး။
USDA ၏ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ၊ ၁၀၀ ဂရမ္ အေလးခ်ိန္ရွိေသာေဂၚရခါးသီးထဲတြင္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးကို ေကာင္း က်ိဳးျပဳေစေသာ၊ ခြန္အား ၁၉ ကယ္လိုရီ၊ ကစီဓာတ္ ၄.၅၁ ဂရမ္၊ ပရိုတင္း ၀.၈၂ ဂရမ္၊ အဆီဓာတ္ ၀.၁၃ ဂရမ္၊ ေခ်ဖ်က္လြယ္ ေသာအမ်ွွင္ဓာတ္ ၁.၇ ဂရမ္၊ ေဖာလိပ္ ၉၃ µg၊ နီအာစင္ ၀.၄၇ မီလီဂရမ္၊ ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ ၀.၂၄၉ မီလီဂရမ္၊ ပိုင္ရီ ေဒါက္ဆင္း ၀.၀၇၆ မီလီဂရမ္၊ ရီဘိုဖလာဗင္ ၀.၀၂၉ မီလီဂရမ္၊ သီအာမင္ ၀.၀၂၅ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္စီ ၇.၇ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္အီး ၀.၁၂ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္ေက ၄.၁ µg၊ ဆိုဒီယမ္ ၂ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၁၂၅ မီလီဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၁၇ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ၀.၃၄ မီလီဂရမ္၊ မဂၢနီစီယမ္ ၁၂ မီလီဂရမ္၊ မဂၢနီးစ္ ၀.၁၈၉ မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စဖရက္ ၁၈ မီလီဂရမ္၊ စီလီနီယမ္ ၀.၂ မိုက္ကရိုဂရမ္ ႏွင့္ ဇင့္ ၀.၇၂ မီလီဂရမ္တို ့ အသီးသီးပါရွိၾကျပီး၊ ေဘးဥပါသ္ျဖစ္ေစေသာ ကိုလက္စထေရာ လုံး၀မပါရွိပါ။
1. ေဂၚရခါးသီးထဲတြင္ပါရွွိေသာ ေဖာလိပ္ဓာတ္သည္ ေသြးထဲရွိဆဲလ္မ်ားႏွင့္ DNA ဖြဲ ့စည္းတည္ေဆာက္မႈကို အားေပးျခင္း၊ ေမြးဖြားလာသည့္ရင္ေသြးငယ္မ်ားတြင္ ေမြးရာပါအာရံုေၾကာေရာဂါျပသနာမ်ားမွ ကင္းေ၀းေစျခင္း၊ ေပါင္မျပည့္ေသာ ကေလးေမြးဖြားျခင္းမွကင္းေ၀းျခင္း စသည့္ေကာင္းက်ိဳးမ်ားေပးစြမ္းႏိုင္သျဖင့္ သားသမီယူရန္အစီအစဥ္ရွိေသာ မိခင္ ေလာင္းမ်ား/ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္တေလွ်ာက္လံုးႏွင့္ ႏို ့ခ်ိဳတိုက္ေကြ်းေနစဥ္ကာလတို ့မွာလည္း
ေဂၚရခါးသီးကို မျဖစ္ မေနစားေပးသင့္ပါသည္။ ၁၉၉၆ တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၌ သုေတသနျပဳၾကရာ၊ အရြယ္ေရာက္ေနသူ အမ်ိဳးသမီး မ်ား၏ တစ္ေန ့တာလု္ိအပ္ေသာ ေဖာလိပ္ပမာဏမွာ ၄၀၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ရာ၊ ေဖာလိပ္အက္ဆစ္ၾကြယ္၀ေသာ ေဂၚရခါး သီးကို မွန္မွန္စားေပးရန္ တို္က္တြန္းထားပါသည္။
2. အမွ်င္ဓါတ္တုိ႕ စုေ၀းရာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္သည့္အျပင္ ေရဓာတ္ ၉၄% ပါရွိ၏။ ထို ့ျပင္ ကိုလက္စထေရာလံုး၀ မပါရွိျခင္း ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းသိမ္းလိုသူမ်ားအတြက္ အထူးသင့္ေတာ္ပါသည္။
3. ဗီတာမင္စီ၊ အက္စ္ေကာဘစ္အက္ဆစ္ ႏွင့္ poly-phenolic (ေခၚ) ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းမ်ားပါရွိၾကရာ၊ ထိုဓာတ္ မ်ားက free radicals ေၾကာင့္ ဆဲလ္မ်ားပ်က္စီးျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အစာအိမ္၊ ရင္သား၊ မ်ိဳးဥ အိမ္၊ သားအိမ္၊ အူမၾကီး ႏွင့္ အဆုတ္ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ၾကီးထြားလာျခင္းကို ဟန္ ့တားေပးႏိုင္ပါသည္။
4. ေဂၚရခါးသီးထဲတြင္ပါရွိေသာ မဂၢနီးစ္ ႏွင့္ ဗီတာမင္ဘီ-၆ တို ့သည္ ခႏၶာကိုယ္ထဲေရာက္သြားေသာအခါ ဓာတ္ျပဳၾကျပီး ေနာက္၊ ပရိုတင္းအျဖစ္ေျပာင္းလဲကာခြန္အားမ်ားကိုထုတ္ေပးႏိုင္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ အရြယ္ ၃ ပါးမေရြးစားသံုးသင့္ပါသည္။
5. အူသိမ္၊အူမ တို ့စြမ္းရည္ကိုျမွင့္တင္ေပးေသာေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္၏။
6. အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး၏ တစ္ေန ့တာဗီတာမင္ေက လိုအပ္ခ်က္မွာ ၉၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ျပီး၊ အမ်ိဳးသားတစ္ဦး၏ လိုအပ္ခ်က္မွာ ၁၂၀မီလီဂရမ္ျဖစ္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ ဗီတာမင္ေကၾကြယ္၀ေသာ ေဂၚရခါးသီးကိုစားေပးျခင္းျဖင့္ အရိုးပြျခင္းမွကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါသည္။
7. ပိုတက္စီယမ္ ႏွင့္ ဗီတာမင္ဘီ-၆ တို ့လံုေလာက္စြာပါရွိျခင္းေၾကာင့္၊ ေအာက္စီဂ်င္ကို ဦးေႏွာက္သို ့ေရာက္ေအာင္ စြမ္း ေဆာင္ေပးႏိုင္ျပီး၊ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္တိုးတက္ျမင့္မားေစပါသည္။ စိတ္ရႊင္လန္းဆန္းေစျပီး၊ အယ္လ္ဇိုင္မား(ေခၚ) ဦး ေႏွာက္အၾကိဳဇရာေရာဂါမွလည္း ကင္းေ၀းေစႏိုင္၏။ ထို ့ျပင္ နာတာရွည္အိပ္မေပ်ာ္သူမ်ားအတြက္၊ အထူးသင့္ေတာ္ၿပီး ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္မႈမ်ားကိုလည္း သက္သာလာေစပါသည္။
8. သြားဖံုးက်န္းမာေရး၊ သြားက်န္းမာေရး၊ ခံတြင္းအပူေလာင္ျခင္း၊ အဆုတ္က်န္းမာေရး ႏွင့္ ေက်ာရိုးက်န္းမာေရးတို ့ကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစ၏။
9. ေဂၚရခါးသီးသည္ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မၾကာခဏျဖစ္ေပၚတတ္ေသာ အပူဖ်ား၊ အေအးဖ်ား နာျခင္း ႏွင့္ ကူးစက္တုပ္ေကြးေရာဂါမ်ားကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
10. ေဂၚရခါးသီးထဲတြင္ ေကာ့ပါးဓာတ္အေျမာက္အမ်ားပါရွိသျဖင့့္၊ ဟိုမုန္းထုတ္လုပ္ျခင္း/စုပ္ယူျခင္းစသည့္ သိုင္းရိြဳက္၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို အေထာက္အကူျပဳကာ၊ သိုင္းရိြဳက္ကိုက်န္းမာေစပါသည္။
11. ေဂၚရခါးသီီးထဲတြင္ပါရွိေသာ ဗီတာမင္အီးႏွင့္ဗီတာမင္စီတို ့သည္ အသားအေရက်န္းမာေစျခင္း၊ အက္စ္ေကာဘစ္ အက္ဆစ္သည္ အရြယ္တင္ႏုပ်ိဳေစျခင္း၊ ေဖာလိပ္္သည္ အသားေရတင္းရင္းေစျခင္း၊ နီအာစင္းဓာတ္သည္ အေရျပား တစ္ရႈးမ်ားကိုက်န္းမာေစျခင္း၊ ဇင့္ဓာတ္သည္ ခႏၶာကိုယ္အေရျပားထဲမွအဆီထြက္ရွိမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးျပီး၊ မ်က္ႏွာႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ေပၚရွိ ၀က္ျခံမ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းသက္သာေစျခင္း စသည္ျဖင့္ေကာင္းက်ိဳးျပဳပါသည္။
12. ရင္ခြင္ပိုက္ရင္္ေသြးငယ္မ်ားအတြက္ တေန ့တာဗီတာမင္ဘီ-၆ လုိအပ္ခ်က္ပမာဏမွာ ၀.၀၁၅ မီလီဂရမ္၊ ကေလးမ်ား အတြက္ ၀.၂ မွ ၁.၂ မီလီဂရမ္၊ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအတြက္ ၁.၄ မွ ၂ မီလီဂရမ္၊ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူမ်ားအတြက္ ၀.၀၂ မီလီဂရမ္လိုအပ္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ ဗီတာဘီ-၆ ၾကြယ္၀သည့္ ေဂၚရခါးသီးကို အရြယ္ ၃ပါး မေရြးစားသံုးသင့္ပါသည္။
13. ေဂၚရခါးသီးထဲတြင္ မဂၢနီဆီယမ္ဓါတ္ ပါရွိေသာေၾကာင့္ မွန္မွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ ေျခသလံုးၾကြက္သားမ်ား ၾကြက္တက္ျခင္း မွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္၏။
14. လူတစ္ေယာက္အတြက္ တစ္ေန ့တာ အမွ်င္ဓာတ္လိုအပ္ခ်က္ပမာဏ ၁၄%ကို ေဂၚရခါးသီးမွရရွိကာ၊ ကိုလက္စထေရာ က်ေစ၍ ေသြးထဲရွိသၾကားဓာတ္တိုးပြားျခင္းကိုထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏို္င္ေသာေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာာဂါသည္မ်ားကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳ ပါသည္။
15. အသီးထဲတြင္ပါရွိေသာ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္သည္ ေသြးထဲရွိကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို သန္ ့စင္ေပးရံုသာမက၊ ေသြးခုန္ ႏႈန္းဖိအားကိုထိန္းခ်ဳပ္ေပးသျဖင့္ ေသြးတိုးက်ေစပါသည္။
16. အဆစ္အျမစ္ကိုက္ခဲနာက်င္ျခင္းႏွင့္ ေဂါက္ေရာဂါ သမားမ်ားအတြက္၊ ဖေလဗိုႏိြဳက္ပါေသာ ေဂၚရခါးသီးကို စားေပးျခင္း ျဖင့္ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈမ်ားကိုသက္သာလာေစပါသည္္။
17. ႏွလံုးေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားကို ေဂၚရခါးသီးေကြ်း၍ေဆးသုေတသနျပဳလုပ္ခဲ့ရာ၊ အသီးထဲတြင္ပါရွိေသာ ေဖာလိပ္/ပိုတက္ စီယမ္ႏွင့္မဂၢနီီစီယမ္ဓာတ္ေပါင္းစုမ်ားသည္ ေသြးထဲရွိ homocysteine ပမာဏကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္သျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါ သာမက၊ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ဆက္စပ္သည့္ေလျဖတ္ျခင္းမ်ားကိုပါ မျဖစ္ေစႏိုင္ဟုဆိုပါသည္။
18. ေဂၚရခါးသီးသာမက၊ ေဂၚရခါးပင္၏ အရြက္/အညြန္ ့တို ့သည္လဲ လြန္စြာေဆးဘက္ေသာေၾကာင့္ အရြက္ေၾကာ္/ဟင္းခ်ိဳ /ေၾကာ္ခ်က္ဟင္း/အရြက္ျပဳတ္လုပ္၍ စားသံုးသင့္ပါသည္။ အရြက္/အညြန္ ့တို ့ကို အစိမ္း(သို ့မဟုတ္) အေျခာက္ခံျပီး လက္ဘက္ရည္ၾကမ္းအျဖစ္ မွန္မွန္ေသာက္သံုးသြားပါက၊ ေသြးတိုးေရာဂါကိုက်ေစျခင္း၊ ေသြးေၾကာမၾကီးမ်ား ပိတ္ဆို ့့ တင္းမာမႈကို ေျပေလ်ာ့ေစႏိုင္ျခင္း၊ ဆီးရႊင္ေစျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ထဲရွိ ဆီးေက်ာက္မ်ားကိုေက်ေစျခင္း စသည္ျဖင့္ ေဆးစြမ္းထက္ျမက္လွပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ (၁)ရင့္ေသာအသီး၏ အေပၚယံအခြံသည္ လက္သည္းႏွင့္ဆိတ္ၾကည့္၍ မရႏိုင္ေအာင္ ၾကမ္းတမ္းမာေက်ာၿပီး၊ အသား မွာဖြယ္၍ အရသာလည္းမေကာင္းပါ။ အေရြးမမွားဘို ့လိုပါသည္။ (၂) ပိုးသတ္ေဆးအႏၱာရာယ္မွ ကင္းေ၀ေအာင္ ေဂၚရခါးသီးကို မလွီးခြ်တ္ခင္ ေရွးဦးစြာ ေရစင္စင္ေဆးေပးရပါမည္။ အခြံႏႊာေသာအခါတြင္ အေစးမ်ားလက္ကို ကပ္ေစးေစတတ္သျဖင့္ ေရဘံုပိုင္ ဖြင့္၍ အခြံႏႊာျခင္းက ပိုမိုုအဆင္ေျပေစ၏။
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ေဂၚရခါးသီးေလးမ်ားသည္ လူတန္းေစ့စားႏိုင္ေအာင္ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာသေလာက္ အရသာလဲခ်ိဳကာ၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ကင္းလွပါ သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ မိမိလက္တကမ္းမွ အလြယ္တကူရႏိုင္ေသာ ေဂၚရခါးသီးေလးမ်ားကို အစာလည္္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ ဆိုသလို စားသံုးေပးၾကပါရန္ တုိက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။
ဘာသာျပန္သူ (ေပါက္ေပါက္)
http://www.mediafire.com/view/ss2jd2zec2xumdw/paukpauk.pdf
ကိုးကား (ekcyclopedia – nutritent Chayote)
