အသား ငါး တို႔ကို ဘယ္လို စားသင့္သလဲ

အစားအေသာက္မွ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား မျဖစ္ပြားလိုလွ်င္ လတ္ဆတ္သည့္ အသားငါးမ်ားကို ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္ျပီး ပူပူေႏြးေႏြး စားသံုးၾကရပါမည္။

ေစ်းမွ၀ယ္လာေသာ သားစိမ္း ငါးစိမ္းမ်ားတြင္ ေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား ပါရွိေနႏိုင္သည္။ သားငါးမ်ားကို ႏူးႏူးနပ္နပ္ခ်က္ျပဳတ္လိုက္သည့္အခါ ယင္းဘက္တီးရီးယားတို႔သည္ ေသဆံုးသြားသည္က မ်ား၏။ ႏူးနႏူးနပ္နပ္မခ်က္ျပဳတ္ဘဲ စားသံုးမိလွ်င္မူ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး ရရွိႏိုင္ပါသည္။

တခ်ိဳ႔ေသာ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားသည္ အသားငါးထဲတြင္ အေကာင္ဘ၀၊ အေကာင္သဏၭာန္ (Vegetative Form) ရွိေနျခင္းမဟုတ္ဘဲ မ်ိဳးေအာင္းေစ့ (Spore) ဘ၀ႏွင့္ ရွိေနတတ္ေလသည္။ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားကို အေကာင္ဘ၀ (Vegetative Form) တြင္ အပူေပး၍သတ္ရန္ လြယ္ကူးေသာ္လည္း မ်ိဳးေအာင္းေစ့ (Spore) မ်ားသည္ အသား၊ ငါးကို ေတာ္ရံုတန္ရံု အပူေပး၍ ခ်က္ျပဳတ္ရံုႏွင့္ ေသမသြားတတ္ပါ။ အသား၊ ငါးကို ခ်က္ျပဳတ္ျပီး ခ်က္ခ်င္းမစားေသာက္ဘဲ ၾကာရွည္စြာထားမိပါက အပူခ်ိန္တျဖည္းျဖည္းက်လာေနစဥ္ မ်ိဳးေအာင္းေစ့ (Spore)ဘ၀မွ အေကာင္ဘ၀ (Vegetative Form) သို႔ ေျပာင္းလဲလာျပီး ေရာဂါျဖစ္ပြားေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အသား၊ ငါးမ်ားကို စားသံုးလွ်င္—

ႏူးႏူးနပ္နပ္ ခ်က္ျပဳတ္ရန္၊ ခ်က္ျပဳတ္ျပီး ပူပူေႏြးေႏြး စားသံုးရန္၊

ခ်က္ခ်င္း မစားသံုးျဖစ္လွ်င္ ေသခ်ာစြာ သိမ္းဆည္းထားျပီး မစားသံုးမီ ျပန္၍ အပူေပးရန္ အေရးႀကီးေပသည္။

အမဲသား၊ ဆိတ္သား၊ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငန္း၊ စသည့္ အသားအမ်ိဳးမ်ိဳးကို စားသံုးသည့္အခါ အထူးဂရုစိုက္ဖို႔လိုသည္။ အသားမ်ားကို အတံုးႀကီးႀကီးတံုး၍ ခ်က္ျပဳတ္လွ်င္ ပို၍ဂရဳစိုက္ဖို႔လို၏။ အမဲသား၊ ၀က္သားတံုးမ်ားကို အတံုးႀကီးႀကီးတံုး၍ ခ်က္လွ်င္ အသားတံုး၏ အတြင္းအက်ဆံုး အပိုင္းတြင္ အပူခ်ိန္ ၇၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ေရာက္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္မွသာ စိတ္ခ်ရေလသည္။ စားဖိုမွဴးမ်ား အသံုးျပဳရန္ အသားတံုးမ်ား၏ အတြင္းပိုင္းအပူခ်ိန္ကို တိုင္းႏိုင္သည့္ သာမိုမီတာ (Probe thermometer) မ်ား ရွိပါသည္။ ၾကက္သား၊ ဘဲသား၊ စသည့္ ငွက္သတၱ၀ါမ်ား၏ အသားကို ခ်က္ျပဳတ္သည့္အခါ ယင္း၀တၱ၀ါမ်ား၏ ၀မ္းဗိုက္အတြင္း၌ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမ်ားရွိေနတတ္သည္ဆိုေသာ အခ်က္ကို သတိထားသင့္ေပသည္။

ခရုကမာ (Shellfish, Oyster)တို႔သည္ ေကာင္းစြာ မခ်က္ျပဳတ္ဘဲ စားလွ်င္ အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္သည့္အစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းတို႔ကိုလည္း အနည္းဆံုး အပူခ်ိန္ ၇၀-ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ေရာက္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္ျပီးမွ စားသင့္၏။ ခရုမ်ားတြင္ ေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ပိုးမ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ ရွိေနႏိုင္ပါသည္။ ခရုကမာအခြံကို ေသေသခ်ာခ်ာ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာျပီးမွ အိုးထဲထည့္ရပါမည္။ ခ်က္ျပီး ခရုကမာမ်ားကို မခ်က္ရေသးသည့္ ခရုကမာေကာင္အစိမ္းမ်ား လွီးျဖတ္တံုးတစ္သည့္ေနရာတြင္ လွီးျဖတ္ျခင္း မျပဳသင့္ေပ။ 

ခရုကမာေကာင္အစိမ္းမ်ားမွ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ စဥ္းတီးတံုးတြင္ ေပက်ံေနျပီး ခ်က္ျပီးသား ခရုကမာဟင္းလ်ာထဲသို႔ ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ေရခဲခန္းအတြင္းမွ ထုတ္ယူထားသည့္ ခရုကမာမ်ားကို ေရခဲမ်ားေပ်ာ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီးသည့္အခါ မခ်က္မီ မီးဖိုထဲတြင္ ဒီအတိုင္း ပစ္မထားရပါ။ ဟင္းအိုးထဲ မထည့္မခ်င္း ေလးဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ရွိသည့္ ေရခဲေသတၱာထဲတြင္သာ ထားရပါမည္။ ခရုကမာဟင္းကို ေန႔ဖို႔ညစာ ခ်န္ထားလွ်င္ အႏၲရာယ္မ်ားသျဖင့္ စား၍ကုန္ႏို္င္ရံုသာ ခ်က္စားျပီး၊ မကုန္လွ်င္ သြန္ပစ္သင့္ပါသည္။

အသား ငါး ခ်က္ျပဳတ္နည္းမ်ား—

အသား ငါးတို႔ကို အပူရွိန္ျပင္းျပင္းေပးျပီး ျမန္ျမန္က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္ျခင္းသည္ စိတ္အခ်ရဆံုး ျဖစ္၏။ ဆီပူႏွင့္ေၾကာ္ျခင္း၊ အတံုးေသးေသးတံုးျပီး က်က္ေအာင္ မီးကင္ျခင္း၊ မီးအံုးျခင္း၊ ေလဖိအားျပင္းျပင္းႏွင့္ ေပါင္းျခင္း (Steaming under pressure) စသည္တို႔ျဖစ္ေပသည္။

အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ (Infrared rays) ႏွင့္ ႀကိမ္ႏႈန္းျမန္အပူလိုင္း (High frequency waves) မ်ားကို သံုး၍ အပူေပးလွ်င္ အသားတံုး၊ ငါးအတံုးမ်ား၏ အတြင္းပိုင္းထိ ထိုးေဖာက္ႏိုင္ေသာ္လည္း အပူဓာတ္ပ်ံ႔ႏွံ႔မႈသည္ ညီညီမွ်မွ်မရွိႏိုင္ဟု ဆိုပါသည္။

ေလဖိအားသံုး ေပါင္းအိုးမ်ား—

ေလဖိအားသံုး ေပါင္းအိုးမ်ားျဖင့္ သားငါးမ်ားကို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္ႏိုင္၏။ ေလဖိအားႏွင့္ အပူခ်ိန္ကို တျပိဳင္နက္တြဲ၍သံုးေသာ ဤနည္းတြင္ ဘက္တီးရီးယားမ်ားသာမက ယင္းတို႔၏ မ်ိဳးေအာင္းေစ့ (Spore) မ်ားကိုပင္ ပ်က္စီးေအာင္ ဖ်က္ဆီးသတ္ျဖတ္ႏိုင္ေလသည္။

ရိုးရိုးဟင္းအိုးမ်ား—

ဒန္အိုး၊ ဒယ္အိုး စသည့္ ရိုးရိုးဟင္းအိုးမ်ားကို သံုး၍ ထင္း၊ မီးေသြး၊ လွ်ပ္စစ္မီး စသည္တို႔ႏွင့္ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ အပူခ်ိန္နည္းနည္းႏွင့္ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ခ်က္ျပဳတ္ၾကရပါသည္။ အသားငါးမ်ား ေကာင္းစြာက်က္ေအာင္ အခ်ိန္ယူ၍ ခ်က္ရန္ အေရးႀကီးသကဲ့သို႔ ခ်က္ျပီးလွ်င္လည္း ပူပူေႏြးေႏြး စားသံုးရန္ အရးႀကီးပါသည္။

မိုက္ခရိုေ၀့ မီးဖိုမ်ား—

ခ်က္ျပီးအစားအစာမ်ားကို မိုက္ခရိုေ၀့ မီးဖိုျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာ ျပန္ေႏႊးႏိုင္သည္။ ခ်က္ျပီးခဲထားေသာ အစာမ်ားကို အခ်ိန္တိုအတြင္း အလ်င္အျမန္ စားသံုးလိုသည့္ အခါမ်ိဳးတြင္လည္း မိုက္ခရိုေ၀့ မီးဖိုမ်ားသည္ အသံုးတည့္ေလ သည္။ အပူဓာတ္ မွ်မွ်တတ မပ်ံ႔ႏွံ႔ျခင္းႏွင့္ အသားမ်ား အေရာင္ညိဳျပီး က်က္သြားေအာင္ မျပဳႏိုင္ျခင္းသည္ မိုက္ခရိုေ၀့ မီးဖိုမ်ား၏ အားနည္းခ်က္မ်ားဟု ဆိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေခတ္မီ မိုက္ခရိုေ၀့ မီးဖိုတခ်ိဳ႔တြင္ ထုိအားနည္းခ်က္မ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ျပီး စိတ္ႀကိဳက္ကင္ႏိုင္၊ ဖုတ္ႏိုင္၊ ေၾကာ္ႏိုင္၊ ေလွာ္ႏိုင္ေအာင္ တီထြင္ထားေၾကာင္း သိရပါသည္။

မက်က္တက်က္ ခ်က္ထားေသာ အသား ငါးမ်ား စားေသာက္ျခင္း အႏၲရာယ္—

အသား ငါးမ်ားကို ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ အပူခ်ိန္ မည္မွ်ေရာက္ေအာင္ ေပးႏိုင္သည္ဆိုေသာအခ်က္က အေရးအႀကီးဆံုး ျဖစ္ေပသည္။ လံုေလာက္သည့္ အပူခ်ိန္ေပး၍ က်က္ေအာင္၊ ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္ႏိုင္မွ အႏၲရာယ္ကင္းမည္ျဖစ္၏။ မက်က္တက်က္ ခ်က္ထားေသာ အသား ငါး ကိုမွ စားလိုသည္ဆိုလွ်င္ ေရာဂါပိုးကင္းသည့္ တိရစၧာန္၏ လတ္ဆတ္ေသာအသား၊ ေရာဂါပိုးကင္း၍ လတ္ဆတ္ေသာ ငါးျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာဖို႔လိုပါသည္။ (ခရု၊ ကမာကဲ့သို႔ သတၱ၀ါမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးကင္းသည္ဟု မည္သို႔မွ တပ္အပ္ေသခ်ာစြာ မေျပာႏိုင္ပါ)။ အပူခ်ိန္လံုလံုေလာက္ေလာက္ႏွင့္ က်က္ေအာင္ခ်က္ထားေသာအသားသည္ အညိဳေရာင္ ျဖစ္ရပါမည္။ အသားတံုး၏ အတြင္းပိုင္းသည္ အညိဳေရာင္သို႔ မေျပာင္းေသးဘဲ နီျမဲနီေနလွ်င္ မက်က္ေသး (လိုအပ္သည့္ အပူခ်ိန္ ၇၀-ဒီဂရီ စင္တီဂရီတ္ထိ မေရာက္ေသး) ေၾကာင္း သိႏိုင္၏။ Salmonella ႏွင့္ Clostridium perfringens ဘက္တီးရီးယားမ်ားေၾကာင့္ အစာလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါျဖစ္ျခင္း၊ လူအေျမာက္အျမား တျပိဳင္နက္ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားရာတြင္ မက်က္တက်က္ ခ်က္ထားေသာ အမဲသားကို စားေသာက္မိျခင္းသည္ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္တတ္ပါသည္။

အစားအစာမ်ားကို ျပန္ေႏႊးျခင္း—

တခ်ိဳ႔ေသာသူမ်ားသည္ အသားမ်ားကို အတံုးႀကီးႀကီးတံုး၍ ခ်က္ျပဳတ္ထားျပီး ေၾကာင္အိမ္ထဲတြင္ သိမ္းဆည္းထားတတ္သည္။ စားခါနီးမွ အတံုးေသးေသးကေလးမ်ား ျဖစ္ေအာင္ လီွးျဖတ္၍ ျပန္ေႏႊးကာ စားေသာက္တတ္၏။ ဤအေလ့အက်င့္သည္ အႏၲရာယ္မကင္းလွေပ။ ေၾကာင္အိမ္ထဲရွိ အပူခ်ိန္သည္ သာမန္အခန္းတြင္း အပူခ်ိန္သာျဖစ္ရာ ေရာဂါျဖစ္ေစသည့္ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေပါက္လြယ္ပြားလြယ္ေသာ အေျခအေနပင္ ျဖစ္၏။ ေၾကာင္အိမ္ထဲတြင္ ၾကာရွည္သိမ္းထားခဲ့သည့္ အသားဟင္းကို စားခါနီး (ျပီးစလြယ္) ျပန္၍ေႏႊးရံုျဖင့္ ေပါက္ပြားထားေသာ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေသဆံုးသြားမည္ မဟုတ္ေပ။ ေအာက္ပါဇယားတြင္ ပတ္၀န္းက်င္ အပူခ်ိန္အမ်ိဳးမ်ိဳး၌ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား ေပါက္ပြားႏႈန္း ျခားနားပံုကို ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္၏။

အပူခ်ိန္(စင္တီဂရိတ္) ဘက္တီးရီးယားမ်ား မူလအေရအတြက္၏ ႏွစ္ဆျဖစ္ေအာင္ ပြားမ်ားရန္ ၾကာသည့္ အခ်ိန္။

၄-ဒီဂရီ—–၆-နာရီ။

၁၀-ဒီဂရီ—–၂-နာရီ။

၂၁-ဒီဂရီ—–၁-နာရီ။

၂၈-ဒီဂရီ—–၃၀-မိနစ္။

အသားဟင္းမ်ားမွ ေရာဂါမရွိလိုလွ်င္ အလြန္ပူေသာအပူခ်ိန္ (၆၀-ဒီဂရီအထက္) သို႔မဟုတ္ အလြန္ေအးေသာ အပူခ်ိန္ (၁၀-ဒီဂရီေအာက္) တြင္ သိမ္းဆည္းထားဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ မခ်က္ရေသးေသာ အသား ငါးမ်ားကို ေရခဲေသတၱာရွိလွ်င္ ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ သိမ္းထားျပီး ခ်က္ခါနီးမွထုတ္၍ က်က္ေအာင္ခ်က္စားျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေလသည္။ မလႊဲမေရွာင္သာ၍ ခ်က္ျပီးသိမ္းထားေသာ အသားဟင္း၊ ငါးဟင္းတို႔ကို ထိုေန႔မွပင္ ျပန္ေႏႊးျပီး စားရမည္ဆိုလွ်င္ အသား ငါး၏ အတြင္းပိုင္း ၇၀-ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ေရာက္ေအာင္သာမက ထိုအပူခ်ိန္တြင္ အနည္းဆံုး ႏွစ္မိနစ္ၾကာေအာင္ထား၍ ျပန္ေႏႊးျပီးမွသာ စားသံုးသင့္ေပသည္။

အသား ငါး စားျခင္းႏွင့္ သန္ေကာင္ေရာဂါမ်ား—

ကေလးကို အသား၊ ငါး ေကၽြးလွ်င္ သန္ေကာင္ေရာဂါရတတ္သည္ဟု ကေလးမိဘ အေတာ္မ်ားမ်ားက အထင္မွားေနၾကပါသည္။ သူတို႔သိထားေသာ သန္လံုးေကာင္ (Ascaris) မ်ားကို အသား၊ ငါး စားျခင္းေၾကာင့္ ရရွိျခင္းမဟုတ္ေပ။ ေရေလာင္းအိမ္သာ၊ တြင္းနက္အိမ္သာ စသည့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အိမ္သာမ်ား မသံုးစြဲျခင္း၊ တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းမႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကူးစက္ျခင္းသာျဖစ္ေလသည္။

သို႔ေသာ္ အသား၊ ငါးစားရာမွ ကူးစက္ခံရေသာ သန္ေကာင္ေရာဂါမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ လူသိအလြန္နည္းေသာ သန္ျပားေကာင္ (Tape worms) မ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္မထားသည့္ အမဲသားမွ (Taenia saginata) သန္ျပားေကာင္ေရာဂါ၊

ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္မထားသည့္ ၀က္သားမွ (Taenia soltium) သန္ျပားေကာင္ေရာဂါ၊ ႏူးနပ္ေအာင္ခ်က္မထားသည့္ ငါးမွ (Diphyllobothrum latum) သန္ျပားေကာင္ေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ေရးတြင္ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အိမ္သားမ်ားသံုးစြဲျခင္းႏွင့္ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈတို႔အျပင္ အသား၊ ငါးတို႔ကို ႏူးႏူးနပ္နပ္က်က္ေအာင္ ခ်က္ျပီးမွ စားသံုးျခင္းလည္း ပါ၀င္ပါသည္။

အသား၊ ငါးတို႔ကို ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္စားျခင္းျဖင့္ ထိုအစာမ်ားမွ ရရွိႏိုင္ေသာ အဓိက အာဟာရဓာတ္ျဖစ္သည့္ ပရိုတင္းမ်ား ပ်က္စီးေလ်ာ့နည္း မသြားပါ။ တနည္းျပန္ေျပာရလွ်င္ အသား၊ ငါးတို႔ကို အစိမ္း သို႔မဟုတ္-မက်က္တက်က္ စားျခင္းျဖင့္ ထူးထူးျခားျခား အာဟာရတန္ဖိုး တက္မလာပါ။ ေရာဂါရႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္သာ ပို၍မ်ားပါသည္။

 

(ထို႔အတူ ၾကက္ဥအစိမ္းကို ေဖာက္ေသာက္ျခင္းသည္ ၾကက္ဥကို ေၾကာ္စားျခင္း၊ ျပဳတ္စားျခင္းႏွင့္ အာဟာရတန္ဖိုး မကြာျခားပါ။ ေရာဂါရဖို႔ အႏၲရာယ္သာ ပိုမ်ားပါသည္။

အလားတူပင္ ႏြားႏို႔ကို မက်ိဳဘဲ အစိမ္းေသာက္ျခင္းသည္ က်က္ေအာင္ က်ိဳ၍ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အာဟာရတန္ဖိုး မကြာျခားပါ။ ေရာဂါရဖို႔ အႏၲရာယ္သာ ပိုမ်ားပါသည္။)

 

ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ ဓေလ့အတိုင္း အသား၊ ငါးတို႔ကို ႏူးနပ္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္ျပီးမွစားျခင္း၊ ထမင္းဟင္းမ်ားကို ပူပူေႏြးေႏြး စားသံုးျခင္းတို႔သည္ က်န္းမာေရးရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ ေကာင္းမြန္လွသျဖင့္ ဆက္လက္က်င့္သံုးသင့္ေၾကာင္း ေျပာလိုပါသည္။ ျမန္မာမိသားစုအမ်ားစု၏ မီးဖိုေခ်ာင္အေျခအေန ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနတို႔ႏွင့္လည္း ကိုက္ညီသည့္စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ 

အိမ္မွာ ေရခဲေသတၱာလည္းရွိပါသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလည္း ၂၄-နာရီရပါသည္။ အသား ငါးမ်ားကိုလည္း စနစ္တက် သိမ္းဆည္းထားသိုတတ္ပါသည္ဆိုေစကာမူ ေရာဂါရႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္သာ ပိုလာျပီး အာဟာရတန္ဖိုး ထူးထူးျခားျခားျမင့္မားမလာႏိုင္သည့္ စားေသာက္နည္းမ်ားျဖစ္ေသာ အသား၊ ငါး အစိမ္းစားျခင္း၊ မက်က္တက်က္ စားျခင္းတို႔ကို အားမေပးလိုပါေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။

 

Source: ေဒါက္တာလွၾကည္ (Lifestyle ၂၀၀၁-ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ)

http://www.myanmar1.com/?p=262

Posted in: အသားအမ်ိဳးမ်ိဳး