ေဆးဖက္၀င္ ခေရ

လယ္ေတာကအျပန္
ပန္ခ်င္တယ္ခေရဖူးဆိုလို ့
ေမာင္ခူးကာေပး။
မနက္တုန္းဆီက
ေၾကာ့ဆံုးကိုေမာင္ျမင္ေတာ့
သူ ့ဆံပင္ႏွင္းဆီပြင့္ေတြနဲ ့
ဂုဏ္တင့္တယ္ေလး၊၊        

ေခတ္စမ္းစာဆို ဆရာၾကီးမင္းသု၀ဏ္၏ ကဗ်ာေလးကို ႏွဳတ္မွရြတ္ဆိုမိရင္း ခေရအေၾကာင္းကို စဥ္းစားမိသည္၊၊ ခေရပင္ေအာက္မွာ ေလွ်ာက္လွမ္းရင္း ေၾကြက်လာေသာ ခေရပြင့္ေလး မ်ားကို ေကာက္ယူနမ္းၾကဴခဲ့ဘူးသည္မွာ အခါခါပင္ျဖစ္သည္။ ငယ္ရြယ္စဥ္ကသာမန္ အေၾကြပန္းေလးမ်ားဟု ပင္ စိတ္၀ယ္ထင္မွတ္မွားမိသည္။ တိုင္းရင္းေဆးပညာ ကို  ေလ့လာသင္ယူေသာအခါ ခေရအေၾကာင္း ကို ေတြ ့ထိရင္းႏွီးေလ့လာ စိတ္၀င္စားမိခဲ့သည္၊၊
      ခေရသည္ ရကၡေဗဒပညာအရ Sapotaceaae မ်ိဳးရင္း၀င္ျဖစ္ျပီး ရုကၡေဗဒအမည္မွာ Mimusops elengi Roob ျဖစ္သည္။ ေရွးေခတ္ေဆးက်မ္းမ်ားတြင္ ခေရ ကို  ခ်ယားဟုေခၚေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္၊၊ အဂၤလိပ္ အေခၚမွာ Star Faower ျဖစ္သည္၊၊
          ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလံုးတြင္ ေပါက္ေရာက္ျပီး ေျမျပန္ ့ေဒသမ်ားတြင္ အထူးမ်ားျပား စြာ ေပါက္ေရာက္ေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္။ ပင္ၾကီးသစ္ပင္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ခေရပင္သည္ အဖိုပင္ အမပင္ ဟူႈ၍ရွိျပီး အမပင္သာ အသီးသီးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္။ အဖုိပင္မွ အပြင့္ျဖဴျပီးပို၍ ၾကီးေၾကာင္းေတြ ့ ရသည္။ အမပြင့္မွာမူ အပြင့္ေသးျပီး အနည္းငယ္နီေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။
         ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဖက္၀င္ ဟူေသာ ဆိုရိုးစကားအတိုင္း ခေရပင္သည္ ေဆးဖက္၀င္ေသာ အပင္တပင္ ျဖစ္သည္၊၊ ေဆးအျဖစ္ အေခါက္၊ အပြင့္၊ အသီး၊ အေစ့ တို ့ကို အသံုးျပဳႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ ့ ရသည္။ ေရွးေဟာင္းျမန္မာေဆးက်မ္းမ်ားတြင္ ခေရပင္ကို အစိတ္အပိုင္းအလိုက္ ေဆးဖက္၀င္ပံုႏွင့္ အာနိသင္တို ့ကို စနစ္တက်ခြဲျခားျပညြန္းထားေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္၊၊
          အေခါက္သည္ ခ်ိဳ၊ခါး၊ေအး၏။ ႏွလံုးကို အားရွိေစသည္။ ၀မ္းမီးကို ပြားေစသည္။ ေရာဂါပိုးကို ႏိုင္သည္။ သြားဖံုးေရာဂါကို ေက်းဇူးျပဳျပီး သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစသည္။ သည္းေျခေဖာက္ျပန္ျခင္း ကို ေပ်ာက္ကင္းေစသည္။ စသည္ျဖစ္ အေခါက္၏ အာနိသင္ ကိုေတြ ့ရသည္။
          အပြင့္သည္ ခ်ိဳ၏။ ဖန္၏။ ေအး၏။ အဆီအေစးရွိေသာ ဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံု၏။ အူကိုတြန္ ့ရွံဳေစတတ္၏။ သည္းေျခနာ၊ ျမင္းသရိုက္နာ၊ ေသြးသည္းေျခမညီမွ်ေသာ အနာ၊ ႏွလံုးတုန္လွဳပ္၍ အိပ္မေပ်ာ္ေသာ အနာ၊ အပူအေအး မညီမွ်ေသာ အနာ၊ ယားယံေသာ အနာ စေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာ တို ့ကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစတတ္ေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္။
          အသီးမွည့္သည္ ခ်ိဳ၏၊ စဥ္းငယ္ဖန္၏၊ ေအး၏၊ အဆီၾသဇာရွိ၏၊။ ၀မ္းကို ႏိုင္၏၊ ေလခ်ဳပ္၏၊ သလိပ္သည္းေျခကိုႏိုင္ေစ၏၊ သြားကိုခိုင္ျမဲေစ၏၊ အူကို ရွံဳတြန္ ့ေစ၏၊ ႏွဳတ္ကို ျမိန္ေစ၏။
          အေစ့သည္ လွဳပ္ေသာသြားကို ခိုင္ခံ့ေစ၏၊ ရွဴေသာ္ ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္၏၊ စသည့္ျဖစ္ ေရွးေဟာင္းျမန္မာ ေဆးက်မ္းမ်ားတြင္ ခေရ၏ ဂုဏ္သတၱိႏွင့္ အသံုး၀င္ပံုကို ခြဲျခားျပညြန္း ထားေၾကာင္းေတြရပါသည္။
         ေဆးဖက္၀င္ခေရ၏ ေဆးအသံုးျပဳပံုအခ်ိဳ ့ကို အစိတ္အပိုင္းအလိုက္ ေရာဂါေ၀ဒနာအလိုက္  ခြဲျခားျပညြန္း ပါမည္။
          ခေရေခါက္ကို သံုးခြက္တခြက္တင္ျပဳတ္၍ ေသာက္ျခင္း။ အပြင့္ကို ရွဴျခင္း၊ အသီးကို စားျခင္း ျဖစ္ ႏွလံုးေရာဂါကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစသည္။ ထိုျပဳတ္ရည္ကို ေသာက္သံုးပါက ဆီးအတြင္း အနည္အႏွစ္ပါျခင္းကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစတတ္သည္။ အနာမ်ားကို ဖန္ရည္ေဆးရာတြင္ ခေရေခါက္ျပဳတ္ရည္ကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ ခေရေခါက္ကို ေရစိမ္၍ ေသာက္သံုးေပးပါက ဆီးအိမ္ကို သန္ ့ရွင္းေစျပီး ဆီးလမ္းေၾကာင္းတြင္ ေညာင္းက်ေသာေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေစတတ္ပါသည္။
          ပါးစပ္၌ေပါက္ေသာ  မက္ခရုေရာဂါကို ခေရေခါက္၊ ဆီးျဖဴေခါက္၊ ရွားေခါက္ တို ့ကို အေလးခ်ိန္ ဆတူေရာ၍ ေရႏွင့္ျပဳတ္ပါ။ ေန ့အခါတြင္ သံုးေလးခါ ငံု၍ အာလုပ္က်င္းေပးပါက ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္။ ထို ့ျပင္ ပါးစပ္၌ျဖစ္ေသာ အပူေလာင္ျခင္း၊ သြားဖံုးေရာင္ျခင္းတို ့ကို ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္။ သြားမ်ားကိုလဲခိုင္မာေစသည္။
          ေမြးၾကိဳင္သင္းပ်ံ ့ေသာ ခေရပြင့္ေလးမ်ား၏ ရနံသည္ ရွဴရွိဳက္ရံု ပန္ဆင္ရံုမွ်ျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါကို သက္သာေစသည္။ ခေရပြင့္ေျခာက္မ်ားကို ေခါင္းအံုးလုပ္၍အိပ္ပါက ႏွလံုးေရာဂါကို ႏုလွ်င္ ေပ်ာက္ကင္းျပီး ရင့္လွ်င္သက္သာေစပါသည္။
          ေႏြရာသီတြင္ မိတ္ထြက္၍ ယားယံျခင္း၊ မိတ္ၾကီးမ်ားထြက္၍အယားလြန္ျခင္း တို  ့ျဖစ္ပါက ေႏြရာသီတြင္ပြင့္ေသာ ခေရပြင့္ကို ဆားႏွင့္ေသြး၍ လိမ္းပါက သက္သာေပ်ာက္ ကင္းေစႏိုင္ပါသည္။ ရာသီတြင္ျဖစ္ေသာေရာဂါကို ရာသီထြက္ေဆးပစၥည္း အသံုးျပဳကုသျခင္းသည္ တိုင္းရင္းေဆးပညာ၏ နည္းစံနစ္တမ်ိဳးဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
          ကေလးမ်ား အပူအေၾကာင္းခံ၍ ရာသီအကူးအေျပာင္းတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးပါက ခေရပြင့္ လတ္လတ္  ၁က်ပ္ ၈ပဲသားကို ေရတစ္ဖန္ခြတ္ႏွင့္ တစ္ညစိမ္ထားပါ။ နံနက္တြင္ စစ္ယူျပီး တိုက္ေကြ်း ပါ။ ၇ - ရက္ဆက္၍ တိုက္ေကြ်းပါက သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္။
 မီးယပ္ျဖဴဆင္းေရာဂါကို ခေရပြင့္လတ္လတ္ ၃မတ္သား၊ ဗာဒံေစ့ ၃ေစ့၊ သၾကားခဲ ၃ပဲသား ေရာ၍ နံနက္တၾကိမ္ ညတၾကိမ္ ၄ ပဲသားခန္ ့ေရာဂါႏွင့္ ခ်င့္ခ်ိန္၍ တိုက္ေကြ်းႏိုင္ပါသည္။ ထုိေဆးကို ပင္ ဓါတ္ပ်က္ေရာဂါ၊ သြားလွဳပ္၊ သြားနဲ ့ျခင္းတို ့ကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစေၾကာင္း သိရပါသည္။
          ၀မ္းေလ်ာ၀မ္းပ်က္ ေရာဂါတြင္ ခေရသီးကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ ခေရသီးမွည့္၏ အသားကို အႏွစ္တိုက္၍ စားပါက ၾကာျမင့္ေသာ အတိႆရ၀မ္းေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေစတတ္ေၾကာင္းေတြ ့ရ ပါသည္။
          ခေရေစ့ကိုမူ ေခါင္းကိုက္ခဲေသာေ၀ဒနာတြင္ရွဴေပးေစျခင္းျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစ သည္။ အတိႆရ၀မ္း ေခၚ ၀မ္းေလ်ာ၀မ္းပ်က္ေရာဂါတြင္ ခေရေစ့ကိုေရေအးႏွင့္ ၾကိတ္၍ ေသာက္ေဆးအျဖစ္ ေပးႏိုင္ျပန္ပါသည္။
          ခေရ ႏွင့္ ေရေက်ာက္ေရာဂါတို ့သည္ ဓါတ္သေဘာအရ  ကက္ကင္း ေခၚ ဓါတ္ျပန္ မိေန ေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ေရေက်ာက္ေပါက္ေနေသာ ကာလရာသီတြင္ ခေရသားကို သရဏဂုဏ္သံုးပါးႏွင့္ ရြတ္ဆို၍ ေဆာင္ထားပါက ကာကြယ္ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ ့ရသည္။ သို ့ေသာ္ ေသာၾကာသားသမီးမ်ားကိုမူ ေပး၍မရႏိုင္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ေသာၾကာႏွင့္တနလၤာသည္ ေသာက ေခၚ ပ႗ိပကၡ ရန္ဓါတျ္ဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
          ခေရပင္၏ အသံုး၀င္ပံု ေဆးဖက္၀င္ပံု တို ့မွာ မ်ားျပားစြာ က်န္ရွိေနပါေသးသည္။ ယခုေဆာင္းပါးတြင္ လက္လွမ္းမွီသမွ်ကို သာ ေဖာ္ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ပန္ခ်င္တယ္ ခေရဖူးဆိုလို ့………….
                                                                   ၀င္းသူရညြန္ ့
ကိုးကားေသာက်မ္းမ်ား
၁။ ပံုျပေဆးအဘိဓာန္ (ပထမတြဲ) - ရွင္နဂသိန္
၂။ျမန္မာ့လွိဳ ့၀ွက္ေဆး၀ါးႏွင့္ အသံုး၀င္ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ - ေမာင္ယဥ္ႏြယ္
၃။ သမားလက္စြဲ ေခၚ ေဆးအဘိဓာန္ အဖြင့္က်မ္း - အရွင္သုတဓရ
၄။ ေဆးပင္သိမွဳ ရုကၡေဗဒ - တိုင္းရင္းေဆးသိပံ ပထမႏွစ္သင္ခန္းစာ
 Source: http://winthuranyunt.blogspot.com/

Posted in: ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား